กสิณานญฺหิ สนฺตานํ มุญฺจิตฺวา อุปฏฺฐานํ วิเสสโต วฑฺฒิตกสิณวเสน วิญฺญายติ, ปฐมารุปฺปวิญฺญาณาภาวสฺส ปน น พหิทฺธากาโร, นาปิ อชฺฌตฺตากาโรติ อุภยาการวิธุเร ตสฺมิํ อนญฺญสาธารเณน ปวตฺติยากาเรน ปวตฺตมานํ อากิญฺจญฺญายตนเมว นวตฺตพฺพารมฺมณํ วุตฺตํ, น อิตเร อิตราการปฺปวตฺติโตติฯ กามาวจรกุสลานนฺติ นิทสฺสนมตฺตํ ทฏฺฐพฺพํฯ

อากิญฺจญฺญายตนวิปากํ เนวสญฺญานาสญฺญายตนสฺส วิปากาทิกสฺสาติ อตฺถวเสน วิภตฺติ ปริณาเมตพฺพาฯ อภินีหาราสมฺภวโตติ สมาปตฺติจิตฺตสฺส อภินีหรณาสมฺภวโตฯ กุสลเมว วิปากสฺส อารมฺมณนฺติ กตฺวา ‘‘วิปากสฺสา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ

อสภาวธมฺมตฺเตปิ พหิทฺธากาเรน คหณียภาวโต กสิณานํ พหิทฺธาภาโว วิย เอกนฺตโต อิธ อชฺฌตฺตธมฺมุปาทานตาย อหนฺติ ปญฺญตฺติยา สิยา อชฺฌตฺตภาโวติ วุตฺตํ ‘‘อชฺฌตฺต’’นฺติอาทิฯ ‘‘ขนฺธาทีติ อาทิ-สทฺเทน ธาตุอายตนาทิ สงฺคยฺหตี’’ติ จ วทนฺติฯ เอส นโยติ ‘‘อรูปกฺขนฺเธ ขนฺธาติ คเหตฺวา’’ติอาทิกํ วณฺณนานีติํ อาหฯ ปเรสํ ขนฺธาทิคฺคหเณติ ปเรสํ ขนฺธาทีติ อิมสฺส ปทสฺส กถเน อุจฺจารเณฯ สพฺพํ อุปาทาปญฺญตฺติํ อาห อาทิสทฺเทนาติ สมฺพนฺโธฯ

ติกอตฺถุทฺธารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ทุกอตฺถุทฺธารวณฺณนา

[1473] อญฺญถาติ วุตฺตปฺปการสฺส ทสฺสเนฯ วุตฺตปฺปการสฺส ทสฺสนโต เอว หิ อฏฺฐกถายํ สสงฺขาริกานํ ถินมิทฺธวิรเห อสงฺขาริกสทิสี โยชนา น ทสฺสิตาฯ ภวราคาทีสูติ ภวราคมูลิกาทีสุ โยชนาสุฯ

[1511] ทฺเวติ อุทฺธจฺจาวิชฺชานีวรณานิฯ ตีณีติ กามจฺฉนฺทพฺยาปาทวิจิกิจฺฉาสุ เอเกเกน อุทฺธจฺจาวิชฺชานีวรณานิฯ ทฺเว วา ตีณิ วาติ ปาฬิยํ วา-สทฺทสฺส ลุตฺตนิทฺทิฏฺฐตํ อาหฯ อถ วา นิปาตสทฺทสนฺนิธาเนปิ นามปทาทีหิ เอว สมุจฺจยาทิอตฺโถ วุจฺจติ, น นิปาตปเทหิ เตสํ อวาจกตฺตาติ อนฺตเรนปิ นิปาตปทํ อยมตฺโถ ลพฺภติฯ ตถา วจนิจฺฉาย สมฺภโว เอว เหตฺถ ปมาณนฺติ ปาฬิยํ ‘‘ทฺเว ตีณี’’ติ วุตฺตํฯ